Ahlak Üstüne

İnsanların toplumsal kural olarak tanımladığı ahlak aslında nedir? Toplumsal kurallara uygun davranışlar bütünü mü yoksa insanın doğaya ayak uydurması için gereken kurallar bütünü müdür?

Toplumun oluşturduğu mutlak olarak iyi olduğu düşünülen değer ve davranışlara ahlak denir. Toplumun doğru gördüğü gerçeğe göre davranmamız bir ahlak örneğidir.

Peki ya ahlak gerçekten bir doğru mudur? Ahlak, temelinde emredilen şeyden doğru olana çıkmak iken toplumun benimsediği doğrularla birlikte zamanla bu anlamını yitirmiştir.

İnsanlar yaşamları boyunca içinde bulundukları toplumu benimser ve bu toplumun doğrularına göre davranışlarda bulunurlar. İçinde bulunduğumuz toplumun doğrularını kabullenmemizin bilinçli bir yaklaşım olup olmadığı elbette sorgulanır. Hatta, gündelik hayatımızın ne kadarı bilinçlidir ki? Ahlakı benimsememiz ve sorgulamamamız bilinçli bir davranış değildir. Bazen bilinç dışı kabul ettiğimiz kurallar ve davranışları alışkanlık ediniriz. Ahlak da bu kurallar bağlamında kabullendiğimiz bir alışkanlık bütünüdür.

Toplumun birliğini sağlayabilmek için gerekli olan ahlak kuralları sorgulanmaz. Fakat çelişkileri kaldırarak sağladığımız bir toplumda ahlak kurallarının benimsenmesi, insanları sorumluluklarından kurtararak huzura kavuşmasını sağlamasıyla ne kadar toplumsal birliği sağlasa da gerçek olarak adlandırdığımız bir çözüm değildir.

Ahlakı iç ahlak ve dış ahlak olmak üzere ikiye ayırıyoruz. Toplumun doğrularıyla oluşan ahlaka dış ahlak, kendi doğrularımız bütünüyle içimizdeki var olan ahlaka iç ahlak denir. Gerek toplumun doğrularıyla oluşan ahlak olsun, gerek kendi doğrularımızdan var olan ahlak olsun; ahlak ne kesin bir doğru ne de bir gerçektir. Her insanın kendisine göre var olan bir doğru kavramı vardır ancak toplumun doğru kavramı o toplumdaki en temelden benimsenmiş olan bir doğrudur.

‘’Ahlak, bireyin içindeki sürü içgüdüsüdür.’' der Nietzsche. Fakat bu şekilde toplumu benimsediğimiz ve doğru olarak kabullendiğimiz ahlak kurallarını sorgulamadığımız sürece dış ahlakı sorgulamamış oluruz. Halbuki kendi içimizdeki doğruları irdelediğimiz vakit, ahlak bizim için bir doğrudur. Bir insanın davranışları topluma göre değil kendisine göre belirlenmelidir. Bir ahlakın doğruluğu herkesin bildiği kurallara göre değil iç ahlakımıza göre belirlenmelidir.

Ahlak, kişisel bir olgudan oluşmuş; toplumun benimsemesiyle varlığını devam ettirmekte olan, iyilik veya kötülüğün davranışlarımızda yaşam bulmasıdır. Toplumda sorunlara yer vermemek için uymamız gereken ahlak kuralları kendi iç ahlakımızla örtüştüğü sürece biz insanları sorumluluktan kurtarır. Ancak var olan ahlak tanımını sorgulamadıkça kendi içimizdeki ahlaka ulaşamayız. Ahlak, eğer bir gerçekse; sorgulanması gereken bir gerçektir. Bizler bu gerçeğe ulaşamadığımız sürece sorgulanmamış gerçeklerle oluşmuş dış ahlakı benimsemiş ve yaşamımız boyunca nedenlerini bilmeden sonuçlara ulaşmaya çalışırız.

Evet, kısacası ahlak bir kurallar bütünü fakat kurallar yeniden sorgulanmak için vardır. Bazı şeylerin nedenlerini bilerek yola çıkmak o yolu tamamlamak için en büyük ihtiyaçlarımızdan biridir. Yaşamınız boyunca sebeplerinizi ve gerçekleşebilecek sonuçları asla unutmayın. Hayat, sorgulanmak için vardır.