.png)
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Sosyal anksiyete bozukluğu, diğer adıyla sosyal fobi; sosyal ortamlarda aşırı korku ve endişeye sebep olan anksiyete türlerinden birisidir.
Sosyal fobisi olan bireyler; yeni insanlarla tanışmaktan, insanlarla iletişim kurmaktan, toplantılar gibi çok insanın olduğu ortamlara girmekten çekinirler.
Bu korkunun altında yatan sebep, başkaları tarafından yargılanmak ve aşağılanmaktır. Sosyal fobisi olan bireyler, korkularının ne kadar yersiz olduklarını bilseler bile onları yenmek için yeterli güçte hissetmeyebilirler. Sosyal fobi ile utangaçlık karıştırılmamalıdır. Utangaçlık, kişinin hayatını uzun süreli etkilemez ve yaşamı yoğun bir şekilde zorlaştırmaz fakat sosyal anksiyete, kişinin yaşamını yoğun ölçüde etkiler ve zayıflatıcıdır.
Sosyal anksiyete bozukluğu kişinin yaşamında şunları etkileyebilir:
İş
Okul
Aile dışındaki bireylerle yakın ilişki kurmak
Amerika Anksiyete ve Depresyon Derneğine göre yaklaşık 15 milyon Amerikalı yetişkin sosyal anksiyete bozukluğuna sahip ve bu bozukluğun belirtileri 13 yaş civarında başlayabilir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Sosyal fobisi olan bireylerde görülen fiziksel semptomlar şunlardır:
yüzde kızarma
mide bulantısı
aşırı terleme
titreme
konuşma zorluğu
baş dönmesi
hızlı kalp atışı
Psikolojik semptomlar şunlardır:
bir olaydan günler veya haftalar önce endişelenmeye başlamak
sosyal ortamlara girmekten kaçınmak ve arka planda olmak istemek
sosyal ortamlarda kendini utandırmaktan korkmak
diğer insanların stresli ve endişeli olduğunuzu fark etmesinden korkmak
sosyal bir durumla yüzleşmek için alkole ihtiyaç duymak
kaygı nedeniyle okuldan veya işten kaçınmak
Zaman zaman endişeli hissetmek normaldir. Sosyal fobiye sahip bireyler, insanlar içinde yargılanmaktan çok korkar ve endişelenirler. Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireylerin kaçındığı bazı durumlar:
soru sormak
iş mülakatları
alışveriş yapmak
umumi tuvaletleri kullanmak
telefonda konuşmak
halk içinde yemek yemek
Sosyal anksiyete bozukluğu belirtileri her durumda ortaya çıkmayabilir ama bazı ortamlar sosyal anksiyeteyi tetikleyebilir. Örneğin belirtiler sadece halk içinde yemek yerken veya iş mülakatlarında ortaya çıkabilir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Sebepleri Nelerdir?
Sosyal fobinin kesin nedeni bilinmemektedir. Buna ek olarak, yapılan araştırmalar çevresel ve genetik faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı fikrini desteklemektedir. Bazı olumsuz deneyimler (zorbalık, aile çatışması, cinsel istismar vb.) sosyal fobiye sebep olabilir.
Serotonin dengesizliği gibi fiziksel anormallikler de sosyal fobiye sebep olabilir. Serotonin, beyinde ruh halini dengelemeye yarayan bir kimyasaldır. Aşırı aktif bir amigdala (korku, kaygı, endişe düşüncelerini kontrol eden beyin yapısı) , bu bozukluğa sebep olabilir.
Sosyal fobinin temelinde aile de yatabilir. Ailelerin aşırı koruyucu, kontrol sahibi olması sonucunda çocuklarda sosyal anksiyete bozukluğu meydana gelebilir. Ancak araştırmacılar, bunların gerçekten genetik kaynaklı olup olmadığı konusunda kesin bir yargı belirtmemektedir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Kişinin öyküsü dinlendikten sonra sağlık uzmanı teşhis koyar. Ayrıca belirli davranış kalıpları incelendikten sonra da teşhis konulabilir. Sosyal anksiyete bozukluğu teşhis kriterleri şunlardır:
aşağılanma veya utanma korkusu nedeniyle sosyal ortamlardan uzak durma
sosyal etkileşim öncesi endişeli hissetme
günlük yaşamı olumsuz etkileyen kaygı
Bunun dışında Liebowitz Sosyal Fobi Testi Ölçeği sayesinde kişi kendisinin sosyal fobisinin seviyesine dair bir bilgi edinebilir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Sosyal anksiyetesi olan bireylerin, yaklaşık yüzde 36'sı, en az 10 yıl boyunca semptomları olana kadar bir sağlık kuruluşundan yardım almamaktadır.
Sosyal anksiyete bozukluğu çeşitli tedavi yolları içerir. Kişinin durumuna göre tedavi çeşitlilik gösterebilir. Bazı insanlar sadece bir tür tedaviye ihtiyaç duyarken bazı insanlar ek tedavilere de ihtiyaç duyabilir.
Sosyal anksiyete bozukluğu için tedavi yolları şunlardır:
Bilişsel Davranışçı Terapi: Bu terapi, gevşeme ve nefes alma yoluyla kaygının nasıl kontrol edileceğini ve olumsuz düşüncelerin olumlu düşüncelerle nasıl değiştirileceğini öğretir.
Maruz Kalma Tedavisi: Bu terapi yöntemi, sosyal ortamlardan kaçınmak yerine adım adım korku ile yüzleşilerek tedavi edilmesini amaçlar.
Grup Terapisi: Bu terapi, sosyal ortamlarda insanlarla etkileşim kurmak için sosyal beceri teknikleri öğrenilmesini sağlar. Aynı korkuları paylaşan insanların bir araya gelmesi, kişilerin kendilerini daha az yalnız hissetmelerini sağlar.
Evde Tedavi: Yaşam şeklinde yapılan bazı değişiklikler de sosyal fobinin azalmasını sağlayabilir. Örneğin:
kafeinden kaçınmak
bol uyku almak
sağlıklı ve dengeli bir beslenme planına sahip olmak
Bu yöntemler ile tedavi edilmeyen sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisi için doktorlar ilaç önerebilir. Bu ilaçlar, sosyal fobiyi iyileştirmez fakat semptonların azalması için yardımcı olurlar.
Comments