MORALİMİZ BOZUKKEN NİÇİN ACIKLI MÜZİKLER DİNLEMEYİ SEVERİZ?

Her tür müziğin, şarkının belli bir ritmi ve insanda bıraktığı bir duygusal tesir vardır değil mi? Hareketli bir şarkı dinlerken hissettiğimiz duygularla acıklı bir şarkı dinlerkenki duygularımız tabi ki birbirinden farklı. Ama bu noktada fark etmemiz gereken bir şey var: İnsanlar genellikle moralleri bozukken neşeli ve hareketli nağmelere katlanamazlar. Aynı durum tam tersi için de geçerlidir. Arabayla giderken sevindirici bir haber aldığınızı düşünün. Dünyalar sizin olmuş ve sanki bir daha hiç üzülmeyecek gibi hissediyorsunuz. Doğal olarak dinlediğiniz müzik türünün size keyif veren cinsten olmasını istersiniz. Ya da çok sevdiğiniz birinden ayrıldığınızı hayal edin. Belki de bütün boş vaktinizi hüzünlü nağmeler dinleyerek geçireceksiniz. O gün neşeli şarkılar dinleyip enerjinizi yükseltmek gibi bir şans varken yine de gidip hüzünlü nağmeler dinlemeyi seçersiniz.

Peki bunu niçin yapıyoruz? Niçin kendimizi bile isteye çukura sürüklüyoruz? İşte cevabı: “Kederli olduğunuzda, kederli nota dizilerini dinlerseniz, o besteyi yapan kişinin sizin durumunuzu anlayabilecek birisi olduğunu hisseder ve onunla bir şekilde ‘iletişim’ kurarsınız. Buna ihtiyacımız vardır zira kederimizi en iyi azaltan şey, bir başkası ile duygudaşlık kurarak bu hisleri paylaşmak ve bulabilirsek sorunumuza birlikte bir çözüm bulmaktır. İşte müzik tercihlerimizi bile bu denli etkileyen güdülerimiz, sosyalliğe ayarlanmış beyin devrelerimizin günlük hayatta bize yaşattığı sayısız deneyimden sadece bir tanesidir.”*

Özetle anlamamız gereken şudur ki ruh halimize göre yaptığımız müzik seçimlerimiz bile evrimsel ve doğuştan insana kodlanmış “sosyalleşme” ve “iletişim” ihtiyaçlarından geliyor. İnsanoğlu anlamak, anlaşılmak, sevmek, sevilmek ve iletişim kurmak istiyor.Müzik seçimimizi bile bu tip genetiksel diyebileceğimiz özellikler belirliyorken gerçekten “özgür irade” denen kavramdan bahsedebilir miyiz? O da başka bir yazının konusu.

*Sinan Canan,İnsanın Fabrika Ayarları II İlişkiler ve Stres,Nefes Yayıncılık,İstanbul,2020.